Astronomowie donoszą o niezwykłym odkryciu – w naszej galaktyce czai się najcięższa gwiazdowa czarna dziura odkryta do tej pory w Drodze Mlecznej. Potężny pochłaniacz materii, o masie 33 razy większej od Słońca, skrywa się w układzie podwójnym z gwiazdą i rzuca nowe światło na ewolucję czarnych dziur.
Naukowcy zidentyfikowali najmasywniejszą gwiazdową czarną dziurę odkrytą dotychczas w Drodze Mlecznej. Gaia BH3 waży aż 33 razy więcej niż nasze Słońce, co czyni ją rekordzistką wśród znanych czarnych dziur o masie gwiazdowej. Dla porównania, poprzedni rekordzista, Cygnus X-1, ma masę zaledwie 21 mas Słońca.
Czarna dziura Gaia BH3 znajduje się zaledwie 2000 lat świetlnych od Ziemi, co w skali kosmicznej oznacza, iż jest praktycznie tuż za rogiem. Gwiezdne czarne dziury powstają w wyniku zapadania się masywnych, naprawdę dużych gwiazd. Te zidentyfikowane wcześniej w Drodze Mlecznej są średnio około 10 razy masywniejsze od Słońca.
Artystyczna wizja porównuje obok siebie trzy gwiezdne czarne dziury w naszej galaktyce: Gaia BH1, Cygnus X-1 i Gaia BH3, których masy są odpowiednio 10, 21 i 33 razy większe od Słońca. Gaia BH3 to najmasywniejsza gwiazdowa czarna dziura znaleziona dotychczas w Drodze Mlecznej. Promienie czarnych dziur są wprost proporcjonalne do ich mas, należy jednak pamiętać, iż same czarne dziury nie zostały bezpośrednio sfotografowane. Ilustracja: ESO/M. KornmesseraTo nie jest najmasywniejsza czarna dziura w naszej galaktyce – ten tytuł należy do Sagittarius A*, supermasywnej czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej, która ma masę około cztery miliony razy większą od Słońca. Jednak Gaia BH3 to najbardziej masywna czarna dziura znana w Drodze Mlecznej, która powstała w wyniku zapadnięcia się gwiazdy.
Gaia BH3 w gwiazdozbiorze Orła
Nowoodkryta czarna dziura znajduje się w gwiazdozbiorze Orła i jest drugą najbliższą Ziemi znaną czarną dziurą. Obiekt, nazwany w uproszczeniu Gaia BH3 lub BH3, został odnaleziony podczas przeglądania nieba w ramach misji satelity Gaia.
Nikt nie spodziewał się znaleźć czającej się w pobliżu czarnej dziury o dużej masie, jak dotąd niewykrytej. Takiego odkrycia dokonuje się raz w życiu
– mówi Gaia Pasquale Panuzzo, astronom z Narodowego Centrum Badań Naukowych (CNRS) w Observatoire de Paris.Aby potwierdzić swoje odkrycie, wykorzystano dane z obserwatoriów naziemnych, w tym z instrumentu Ultraviolet and Visual Echelle Spectrograph (UVES) na należącym do ESO teleskopie VLT, zlokalizowanym na pustyni Atakama w Chile. Obserwacje te ujawniły najważniejsze adekwatności gwiazdy towarzyszącej, co wraz z danymi z Gai umożliwiło astronomom precyzyjny pomiar masy BH3.
Więcej o czarnych dziurach i ich tajemnicach przeczytasz na Spider`s Web:
To była uboga gwiazda
Astronomowie odkryli podobne czarne dziury poza naszą galaktyką i wysunęli teorię, iż mogą one powstawać w wyniku zapadania się gwiazd zawierających w swoim składzie chemicznym bardzo kilka pierwiastków cięższych od wodoru i helu.
Uważa się, iż te tak zwane gwiazdy ubogie w metale tracą mniej masy w ciągu swojego życia, w związku z czym po ich śmierci pozostaje więcej materiału, który może wytworzyć masywne czarne dziury. Jednak do tej pory brakowało dowodów bezpośrednio łączących gwiazdy ubogie w metale z czarnymi dziurami o dużej masie.
Gwiazdy w parach mają zwykle podobny skład, co oznacza, iż towarzysz BH3 posiada ważne wskazówki na temat gwiazdy, która zapadła się, tworząc tę wyjątkową czarną dziurę. Dane UVES wykazały, iż towarzysz był gwiazdą bardzo ubogą w metale, co wskazuje, iż gwiazda, która zapadła się, tworząc BH3, również była uboga w metale – tak jak przewidywano.
Niżej zobaczycie niezwykłą animację pokazująca lokalizacje i odległości do niektórych czarnych dziur w naszej galaktyce.
