Geminidy 2023: Szykuje się noc spadających gwiazd. Nie możesz jej przegapić

Przed nami jeden z najbardziej widowiskowych deszczów meteorów w tym roku. Już niebawem będzie miało bowiem miejsce maksimum meteorów z roju Geminidów. Przekonaj się zatem, kiedy i gdzie będziesz mógł podziwiać spadające gwiazdy. Trzymamy kciuki za to, aby pogoda do obserwacji dopisała.

Geminidy – co to takiego?

W oparciu o istniejące dowody podejrzewa się, iż Geminidy to rój meteorów, którego źródłem jest planetoida (3200) Phaeton. Mowa o obiekcie dość nietypowym, albowiem uważa się, iż Phaeton to odewoluowane jądro starej komety. Odewoluowane, ponieważ planetoida ta zbliża się do Słońca na odległość tak niewielką (najmniejszą spośród znanych planetoid), iż jej powierzchnia rozgrzewa się do temperatury uniemożliwiającej przetrwanie lodu, którego sublimacja tworzy warkocze komet.

Obserwacje pokazały, iż choć Phaeton nie posiada warkocza gazowego, to posiada warkoczy pyłowy. Taki warkocz powstaje, gdy ogrzewanie powierzchni powoduje naprężenia termiczne kruszące skały. To właśnie skały, które póki co odkruszyły się od planetoidy (3200) Phaeton, najprawdopodobniej tworzą rój Geminidów.

Rój Geminidów możemy podziwiać na niebie wtedy, kiedy Ziemia przecina na swojej drodze ścieżkę, po której wcześniej poruszała się Phaeton, pozostawiając za sobą skalne okruchy. Tak się składa, iż co roku dochodzi do tego w grudniu.

Geminidy – kiedy i jak obserwować?

Spadające gwiazdy powodowane przez rój Geminidów można podziwiać na nocnym niebie nad Polską od 4 do 17 grudnia. Maksimum tego roku przypada natomiast noc z 13 na 14 grudnia, czyli noc z najbliższej środy na najbliższy czwartek. Tej nocy będziesz w stanie wypatrzeć choćby 120 spadających gwiazd na godzinę.

Co istotne, do obserwowania maksimum meteorów z roju Geminidów nie będziesz potrzebował żadnych astronomicznych przyrządów. Spadające gwiazdy będą bowiem widoczne gołym okiem. Obserwacje dodatkowo ułatwi fakt, iż w nocy z 13 na 14 grudnia Księżyc będzie w nowiu.

Geminidów powinieneś szukać na niebie w okolicy gwiazdozbioru Bliźniąt (łac. Gemini). To w nim znajduje się bowiem radiant roju – od czego wzięła się z resztą nazwa tego roju. Aby znaleźć gwiazdozbiór Bliźniąt, możesz wykorzystać takie gwiazdy jak Syriusz w Wielkim Psie i Procjon w Małym Psie. Łuk przechodzący przez te obiekty wskazuje na Polluksa i Kastora – najjaśniejsze gwiazdy gwiazdozbioru Bliźniąt. Możesz też znaleźć wpierw charakterystyczny gwiazdozbiór Oriona. Linia utworzona z gwiazd Rigiel i Alnitak wskazuje na Polluksa, a z Mintaka i Betelgezy na Kastora.

Lokalizacja roju Geminidów na niebie 13 grudnia po godzinie 22:00. | Źródło: Stellarium

Oczywiście, w odnlezieniu gwiazdozbioru Bliźniąt pomogą Ci takie programy i aplikacje jak Stellarium. Dla ułatwienia dodam, iż w nocy z 13 grudnia na 14 grudnia gwiazdozbiór Bliźniąt będzie przemieszczał się od północno-wschodniej części horyzontu, przez część południowo-wschodnią, a następnie południową, południowo-zachodnią, aż w końcu dotrze do zachodniej. Najpierw będzie widoczny nisko nad horyzontem. Do północy będzie unosił się coraz wyżej, by około 8:00 rano ponownie zacząć chować się za horyzont.

fot. tyt. Wikimedia Commons/Dai Jianfeng/IAU OAE [CC BY 4.0]