Najnowsze badania naukowe przyniosły zaskakujące odkrycie, które może na nowo zdefiniować nasze rozumienie ewolucyjnych korzeni ludzkiej fascynacji alkoholem. Zespół międzynarodowych naukowców po raz pierwszy udokumentował, iż dzikie szympansy codziennie spożywają znaczące ilości alkoholu – równoważne dwóm standardowym drinkom w przeliczeniu na masę ciała człowieka.
Badanie opublikowane w prestiżowym czasopiśmie Science Advances zapewnia pierwsze w historii pomiary zawartości etanolu w owocach stanowiących podstawę diety szympansów w ich naturalnym środowisku afrykańskim. Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley przeanalizowali ponad 500 próbek owoców z 21 gatunków roślin w dwóch lokalizacjach: Parku Narodowym Kibale w Ugandzie oraz Parku Narodowym Taï na Wybrzeżu Kości Słoniowej.
Wyniki okazały się niezwykle zaskakujące. Średnia zawartość alkoholu w badanych owocach wynosiła 0,26-0,32 proc. masy. Biorąc pod uwagę, iż szympansy zjadają dziennie około 4,5 kilogramów owoców – co stanowi 5-10 proc. masy ich ciała – oznacza to spożywanie około 14 gramów czystego etanolu dziennie. Dla porównania, standardowy drink zawiera właśnie 14 gramów etanolu.
To też jest ciekawe:
Metodologia badań nie pozostawia wątpliwości
Główny autor badania i doktorant z UC Berkeley, Aleksey Maro, przez pięć lat prowadził skomplikowane pomiary w terenie. Używał trzech różnych metod analizy: urządzenia półprzewodnikowego podobnego do alkomatu, przenośnego chromatografu gazowego oraz testów chemicznych. Wszystkie metody dały podobne wyniki, co potwierdza wiarygodność odkryć.
Szczególnie interesujące jest to, iż owoce najchętniej spożywane przez szympansy w obu lokalizacjach – figi Ficus musuco w Ugandzie oraz owoce Parinari excelsa na Wybrzeżu Kości Słoniowej – charakteryzowały się najwyższą zawartością alkoholu. To może sugerować, iż szympansy nieprzypadkowo wybierają owoce o większej zawartości etanolu, choć naukowcy podchodzą do tej hipotezy ostrożnie.
Średnie stężenie etanolu w owocach w Ngogo i TaïHipoteza upitej małpy zyskuje na sile
Odkrycie stanowi mocne poparcie dla kontrowersyjnej do tej pory teorii zwanej hipotezą pijanej małpy (drunken monkey hypothesis), którą ponad dwie dekady temu sformułował profesor Robert Dudley. W swojej książce z 2014 r. The Drunken Monkey: Why We Drink and Abuse Alcohol Dudley argumentował, iż ludzkie zamiłowanie do alkoholu ma ewolucyjne korzenie sięgające wspólnych przodków ludzi i szympansów.
Badanie sugeruje, iż ekspozycja na alkohol była stałym elementem diety naszych przodków przez miliony lat ewolucji. Nasze relacje z alkoholem mogą sięgać 30 mln lat wstecz. To radykalnie zmienia perspektywę na ludzkie problemy z tą używką.
Ważne jest jednak to, iż szympansy nie wykazują oznak upojenia. Jak wyjaśnia Maro spożywanie fermentowanych owoców odbywa się przez cały dzień podczas żerowania, co zapobiega osiągnięciu toksycznych stężeń alkoholu. Szympansy są na lekkim rauszu, ale nie pijane – podkreślają naukowcy.
Nie tylko naczelne lubią procenty
Dwa samce szympansów jedzą śliwkowe owoce wiecznie zielonego drzewa Parinari excelsa w Parku Narodowym Taï na Wybrzeżu Kości SłoniowejOdkrycie ma jeszcze szersze implikacje. Wcześniejsze badania Dudleya wykazały, iż również ptaki spożywają znaczące ilości etanolu – pióra 10 z 17 badanych gatunków ptaków zawierały wtórne metabolity alkoholu. Spożywanie etanolu nie ogranicza się do naczelnych. To charakterystyczne dla wszystkich zwierząt żywiących się owocami, a w niektórych przypadkach także nektarem – wyjaśnia Dudley.
Alkohol w owocach powstaje w wyniku naturalnej fermentacji przeprowadzanej przez drożdże, które przekształcają cukry w etanol i dwutlenek węgla. Proces ten jest identyczny z tym, który wykorzystuje się do produkcji wina, ale zachodzi spontanicznie w dojrzałych owocach w tropikalnym klimacie.
Naukowcy planują dalsze badania, aby lepiej zrozumieć mechanizmy tej fascynującej zależności. Maro już rozpoczął zbieranie próbek moczu od szympansów śpiących w koronach drzew – co wymaga użycia parasola i niemałej zręczności. Analizy mają potwierdzić obecność metabolitów alkoholu w organizmach dzikich szympansów.
Badanie otwiera również nowe perspektywy dla zrozumienia ludzkich problemów z alkoholem. Jak podkreśla Dudley, odkrycie wskazuje na potrzebę dodatkowego federalnego finansowania badań nad atrakcyjnością alkoholu i jego nadużywaniem przez współczesnych ludzi. Prawdopodobnie ma to głębokie ewolucyjne podłoże. Granice między światem zwierząt a ludzkim doświadczeniem są często bardziej płynne niż się wydaje.
