Naukowcy odkryli, iż pasożytnicze płazińce (robaki płaskie), które mogą infekować ludzi, tworzą zorganizowane społeczności i choćby mogą wykształcać kasy własnych żołnierzy. Te słodkowodne stworzenia mogłyby zostać wykorzystane do badania ewolucji struktur społecznych.
Badania naukowców z UC San Diego’s Scripps Institution of Oceanography wykazały, iż maleńki pasożyt słodkowodny, który może powodować problemy zdrowotne u ludzi – Haplorchis pumilio – broni swoich kolonii dzięki klasy żołnierzy, którzy nie mogą się rozmnażać. To zaskakujące odkrycie pozwala umieścić tego płazińca w szeregach złożonych społeczności zwierzęcych, obok mrówek, pszczół i termitów. Szczegóły opisano w czasopiśmie PNAS.
Pszczoły, termity, mrówki, robaki płaskie – te stworzenia mają kasy żołnierzy
Kiedy Haplorchis pumilio dostanie się do organizmu człowieka, zwykle poprzez spożycie surowej lub niedogotowanej ryby, może powodować problemy żołądkowe, a w ciężkich przypadkach udar mózgu lub zawał serca. Nie ma dokładnych statystyk dotyczących tego gatunku, ale wiadomo, iż całkowite ugotowanie ryby lub jej zamrożenie przez na co najmniej tydzień wystarcza, aby zabić te stworzenia.
W przeciwieństwie do pszczół i mrówek, kolonie tych płazińców nie bytują pod ziemią ani w zbudowanych gniazdach, a w ciałach żywych ślimaków. Pasożyty nie zabijają gospodarzy, ale zamiast tego wysysają z nich składniki odżywcze przez lata, wypompowując swobodnie pływające klony, które szukają ryb, które są kolejnym żywicielem w ich złożonym cyklu życiowym.
Robaki Haplorchis pumilio tworzą kasty wyspecjalizowanych żołnierzy (po lewej), które różnią się od osobników reprodukcyjnych (w środku) /Fot. UC San DiegoDr Ryan Hechinger z UC San Diego’s Scripps Institution of Oceanography mówi:
W porównaniu do pszczół lub termitów, w laboratorium można zmieścić o wiele więcej kolonii tych płazińców. Te płazińce mogą stać się nieocenionym narzędziem do badania podstawowych kwestii socjobiologii – na przykład: jak ewoluuje ten rodzaj organizacji społecznej?Podczas gdy inne gatunki w tej klasie pasożytniczych płazińców, zwane przywrami, również mają żołnierzy, organizmy te mogą przez cały czas zawierać pewną nieaktywną tkankę rozrodczą, co sugeruje, iż na pewnym etapie swojego życia mogą zyskać cechy rozrodcze. Ale u Haplorchis pumilio jest inaczej. Osobniki uważane za żołnierzy są tak fizycznie wyspecjalizowane do pełnienia powierzonych funkcji, iż nie mają żadnych tkanek rozrodczych i wydają się trwale niezdolne do reprodukcji.
Po pierwsze: wszyscy żołnierze nie mieli żadnych narządów rozrodczych, podczas gdy choćby najbardziej niedojrzałe robaki – w tym nienarodzone – je miały. Po drugie: naukowcy nie napotkali żadnych przywr, których proporcje ciała wydawały się łączyć żołnierzy z robakami zdolnymi do reprodukcji. Po trzecie: naukowcy wykazali poprzez próby eksperymentalne, iż żołnierze konsekwentnie atakowali inne pasożyty, podczas gdy robaki zdolne do reprodukcji nie wykazywały prawie żadnego agresywnego zachowania.
To oznacza, iż posiadanie oddanych swojej roli żołnierzy wydaje się ułatwiać dominację ekologiczną u tego gatunku, przynajmniej w jego inwazyjnym zasięgu w południowej Kalifornii. Ten pasożyt rozprzestrzenia się globalnie, a zrozumienie jego biologii może być ważne dla zdrowia publicznego.
Dr Ryan Hechinger podsumowuje:
Naprawdę ledwo zaczęliśmy szukać. Na planecie może być choćby 200 000 gatunków przywr, a przyjrzeliśmy się tylko kilku z nich w kontekście organizacji społecznej. pozostało wiele do odkrycia w kwestii sposobów, w jakie przywry tworzą złożone społeczeństwa z podziałem pracy.
