Kilka razy wspominaliśmy już o LineageOS, czy GrapheneOS. Są to systemy bazujące na Androidzie, które mogą zastąpić twój domyślny, błogosławiony przez Google i naszpikowany trackerami system. Systemy te są uważane za bezpieczne i nastawione na prywatność użytkowników. Próżno w nich szukać preinstalowanych usług skryptów śledzących Google'a. Na rynku oprócz Androida i jego pochodnych, istnieje wiele alternatywnych i otwartych mobilnych systemów operacyjnych. W niniejszym materiale skupię się na jednym z nich. Będzie nim prawdziwie linuksowy system operacyjny dla telefonów — postmarketOS.
Spis treści
- Czym jest postmarketOS?
- Pierwsze wrażenia
- Podstawowe aplikacje oraz funkcje
- Gry i aplikacje przeznaczone dla PC-ta
- Instalowanie aplikacji w postmarketOS
- Aktualizacje
- Pojęcie jednej aplikacji dla desktop oraz mobile
- Interfejsy użytkownika
- Nie chcę instalować pmOS, czy da się inaczej?
- Podsumowanie
- Źródła, interesujące linki
Wideo
Ten sam temat poruszam w najnowszym filmie, który możesz zobaczyć tutaj:
Czym jest postmarketOS?
Nazwę postmarketOS możemy w wolnym tłumaczeniu na język polski rozumieć jako: system operacyjny dla rynku wtórnego.
Jest to dystrybucja linuksowa oparta o maleńki system operacyjny Alpine Linux, który w podstawowej wersji zajmuje zaledwie kilkadziesiąt megabajtów. PostmarketOS dołącza do tego zestawu: odpowiednio dostosowane jądro Linuxa, sterowniki, pliki konfiguracyjne, mobilne środowiska graficzne oraz niezbędne aplikacje — czyniąc system gotowym do użycia tuż po instalacji. Dzięki swoim małym rozmiarom uruchamia się niezwykle szybko, choćby na leciwych urządzeniach.
Wspierane urządzenia
Często zdarza się, iż po zakupie telefona producenci szybko zapominają o naszym urządzeniu i np. po 2-3 latach przestajemy otrzymywać jakiekolwiek aktualizacje bezpieczeństwa. Ambicją twórców pmOS jest wydłużenie tego okresu do choćby 10 lat. Takim wynikiem nie jest w stanie pochwalić się żaden producent telefonów. Jest to śmiałe i trudne do wykonania zadanie. Lista wspieranych przez pmOS urządzeń stale się powiększa. Niemniej jednak telefonów, w których pmOS wspiera absolutnie wszystkie komponenty, jest niewiele. Składa się na to kilka czynników, między innymi:
- różna architektura procesorów między urządzeniami: aarch64, armv7, x86_64;
- różne chipsety, czyli zestaw układów scalonych na płycie głównej urządzenia;
- różnice fizycznych komponentów, jak np. kamera, przyciski;
- własnościowe, zamknięte sterowniki do sprzętów (np. aparat);
- niestandardowe rozwiązania na poziomie oprogramowania.
Na szczęście dysponuję starym telefonem, który ma pokaźne wsparcie ze strony społeczności pmOS. Dzięki temu jestem w stanie pokazać Ci, jak działa i prezentuje się postmarketOS na prawie 8-letnim sprzęcie.
Co należy zrobić przed instalacją?
Warunkiem koniecznym do zainstalowania pmOS — jak i każdego innego systemu na urządzeniu z Androidem — jest odblokowanie bootloadera. Bootloader to kawałek kodu, który odpala się bezpośrednio po włączeniu urządzenia i potrafi włączyć na nim system operacyjny. Booloader może sprawdzać wiarygodność systemu operacyjnego przed jego uruchomieniem. Stąd np. niektóre aplikacje bankowe blokują różne funkcje kiedy posiadamy odblokowany bootloader. Opisałem to w prima aprilisowym artykule dot. zmian w bankowości elektronicznej:
O bootloaderze możesz myśleć jak o zamku w drzwiach. Gdy masz klucz do drzwi, możesz decydować o tym, kto przez nie przechodzi. Gdy masz możliwość odblokowania bootloadera, możesz decydować, jaki system operacyjny będzie zainstalowany na Twoim urządzeniu. W przeciwnym wypadku prawo do zmiany czy aktualizacji systemu na Twoim urządzeniu ma tylko producent sprzętu, a nie Ty.
Z jakiegoś, prawdopodobnie biznesowego, powodu producenci telefonów blokują lub utrudniają możliwość instalowania dowolnego systemu operacyjnego. Wyobraź sobie, iż kupujesz laptopa i nie możesz na nim zmienić systemu. Byłoby to absurdalne. Polecam się zastanowić: dlaczego telefony są traktowane inaczej?
Instalacja
Proces instalacji pmOS w zależności od urządzenia jest mniej lub bardziej skomplikowany. Instalacja jest trudniejsza, o ile producent aktywnie utrudnia otwieranie bootloadera oraz nie udostępnia sterowników do podzespołów zawartych w urządzeniu. Moje urządzenie posiada chipset, dla którego instalacja jest dosyć prosta i ogranicza się do instalacji dwóch programów w systemie Linux oraz wykonania 6 komend w terminalu (cały proces możesz zobaczyć na filmie towarzyszącym temu artykułowi).
pmOS zainstalowałem na Samsungu Galaxy A5 2015. Telefon pochodzi z końcówki 2014 r. Według tabeli zamieszczonej na stronie projektu w tej chwili pmOS wspiera wszystkie komponenty za wyjątkiem kamery oraz USB-OTG. Ponadto występuje problem ze sterowaniem jasnością ekranu — wyświetlacz świeci cały czas z maksymalną mocą.
Pierwsze wrażenia
Moją uwagę natychmiast przykuły niespodziewanie wysoka wydajność i responsywność systemu. Przypominam, iż do testów użyłem telefona, który ma 8 lat! Sprawia wrażenie o 4 lata młodszego. To demonstruje ociężałość systemu Android, który jest ogromnym molochem wymagającym topowej konfiguracji do płynnego działania. Podczas gdy pmOS pomimo moich intensywnych testów nie zawiesił się ani razu. Środowisko graficzne Phosh, które wybrałem, jest dynamiczne i świetnie dopasowuje się do małej jak na dzisiejsze standardy rozdzielczości ekranu 720 × 1280.
Użytkownicy Linuxa, którzy korzystają ze środowiska graficznego Gnome na swoim desktopie, poczują się tutaj jak w domu. Ekran ustawień jest bliźniaczy do tego, co możemy znaleźć w desktopowym Gnomie.
Podstawowe aplikacje oraz funkcje
Poniżej przygotowałem zestawienie podstawowych aplikacji oraz funkcji dostępnych w pmOS. Wybrałem środowisko graficzne Phosh, które bazuje na desktopowym środowisku Gnome. Część aplikacji w Phoshu pochodzi z Gnome, zatem o ile na co dzień korzystasz z Linuxa i środowiska Gnome, to niektóre z nich z pewnością będziesz kojarzyć.
Połączenia telefoniczne
Jedną z podstawowych funkcji telefonu jest możliwość odbierania i wykonywania połączeń. Po uruchomieniu systemu telefon połączył się z siecią i byłem w stanie wykonać połączenie GSM. Jakość połączenia była identyczna, jak w momencie kiedy na tym urządzeniu był zainstalowany Android.
Wysyłanie wiadomości
Podobnie ma się sprawa w przypadku wiadomości SMS oraz MMS. Dzięki linuksowej naturze tego systemu użytkownicy mogą wybrać dowolny układ klawiatury oraz język wprowadzanego tekstu. Bez przeszkód możemy wysłać wiadomość z polskimi znakami diakrytycznymi.
Kontakty i synchronizacja z chmurą
Gnome Contacts jest domyślną aplikacją, w której możemy przechowywać kontakty. Mamy w niej możliwość ustawienia wielu książek teleadresowych, zarówno lokalnych, jak i zdalnych — np. poprzez serwer Nextclouda czy (o zgrozo!) Google.
Budzik, kalendarz, kalkulator
Standardowe akcesoria, które znane są użytkownikom już z czasów prehistorycznych Nokii, są również obecne w pmOS. W aplikacji Gnome Clocks możemy: dodać światowe zegary, ustawić budzik, skorzystać ze stopera oraz minutnika. W celu obsługi kalendarza skorzystałem z aplikacji Calindori, ponieważ napotkałem problemy z uruchomieniem Gnome Calendar. Kalendarz zawiera różne widoki, obsługuje wydarzenia oraz listy zadań. Gnome Calculator działa równie dobrze, jak na komputerze.
Galeria, przeglądanie i odtwarzanie plików
Eye of GNOME jest przeglądarką obrazów, dzięki której możemy wyświetlać zdjęcia oraz pliki graficzne. Aplikacja obsługuje różne rozszerzenia, w tym pliki RAW, oraz wspiera odczyt danych EXIF, pochodzących np. z aparatów bezlusterkowych. Dla plików audio mamy odtwarzacz Lollypop, który obsługuje popularne formaty, takie jak mp3, mp4, ogg czy bezstratny flac. Aplikacja integruje się z scrobblerami pokroju Last.fm czy Libre.fm, a także potrafi pobierać teksty piosenek i okładki albumów. Do odtwarzania filmów mamy prostą aplikację Plasma Video Player, która pochodzi z projektu SailfishOS. Bez najmniejszych problemów byłem w stanie odtworzyć plik mp4 w rozdzielczości 1080p pobrany z naszej instancji Peertube'a.
Aparat
pmOS oferuje aplikację o wdzięcznej nazwie Megapixels. ? Niestety z powodu braku wsparcia dla kamer w moim urządzeniu, nie byłem w stanie jej uruchomić.
Internet mobilny LTE, łączność WiFi oraz Bluetooth
W systemie działa łączność z siecią GSM, w tym internet mobilny LTE. Z poziomu menu kontekstowego środowiska Phosh możemy włączać i wyłączać poszczególne moduły, podobnie jak ma to miejsce na Androidzie. Z poziomu ustawień sieci WiFi możemy błyskawicznie połączyć się z wybraną siecią, bądź włączyć tryb samolotowy. Podczas testów udało mi się podłączyć kilka urządzeń Bluetooth, między innymi: słuchawki Bose QuiteComfort 35 II, myszkę Microsoft Sculpt Touch Mouse oraz pada od konsoli PlayStation 4 — Sony DualShock 4 v2. W Linuxie tego typu bezprzewodowe urządzenia zwykle działają bez przeszkód, tak też było w tym przypadku.
Przeglądanie Internetu
Do przeglądania Internetu twórcy pmOS proponują nam Firefoxa w specjalnej wersji Extended Support Release (ESR), która ma przedłużone wsparcie (w dniu pisania recenzji jest to wersja 91.8.0esr). Przeglądarka dostarczana jest ze specjalną konfiguracją, umożliwiającą korzystanie z niej na mały ekranach telefonów. Dodatkowo na start mamy zainstalowaną wtyczkę uBlock Origin.
Odwiedzanie stron jest całkiem płynne, co możesz zobaczyć na dołączonym materiale filmowym. Mój 8-letni Samsung miał ogromne problemy z ładowaniem i przewijaniem stron na androidowym Firefoxie. W pmOS byłem w stanie załadować podstronę YouTube'a i wyświetlić film bez zacięć w rozdzielczości do 480p. Co ciekawe, filmy odtwarzane z naszej instancji PeerTube'a w rozdzielczości 1080p ładowały się płynnie. ? Wszystko to, co możesz zrobić i uruchomić w desktopowym Firefoxie, będzie dostępne też tutaj, ponieważ to dokładnie ta sama przeglądarka. Nie tak, jak ma to miejsce w przypadku iOSa.
Odbieranie i wysyłanie poczty
Do obsługi poczty mamy prostą aplikację Geary, która wspiera popularne zamknięte serwisy, takie jak Gmail, Outlook.com czy Yahoo. Możemy również połączyć się z własnym serwerem pocztowym. Bez problemu odczytamy maile, czy wyślemy wiadomość. Aplikacja ładnie dostosowuje się do małego ekranu urządzenia.
Mapy online oraz offline
Szczerze mówiąc wiele aplikacji z mapami, które przetestowałem, działały tak sobie. Najlepiej korzystało mi się z Gnome Maps, dzięki którym byłem w stanie znaleźć ulicę w danym mieście, wyznaczyć trasę, a choćby uruchomić lokalizację. Ważna uwaga: te mapy działają tylko online.
Dla map offline twórcy pmOS polecają zainstalować aplikację Pure Maps wraz z OSM Scout Server. Niemniej jednak nie udało mi się poprawnie tego skonfigurować, gdyż aplikacje te przeznaczone są dla środowiska graficznego Plasma Mobile.
Powiadomienia
Środowisko Phosh wykrywa powiadomienia wysyłane z aplikacji, dlatego na ekranie zobaczymy monity o przychodzącej poczcie, wiadomościach na Telegramie, czy zakończeniu pobierania plików w Firefoxie. Kliknięcie w monit powoduje przejście do wybranej aplikacji.
Ustawienia prywatności
Podobnie jak w przypadku LineageOS, czy choćby zwykłego Androida, mamy z poziomu ustawień możliwość wyłączenia dostępu aplikacji do poszczególnych modułów. Do lokalizacji wykorzystywana jest usługa Mozilla Location Service, która jest także alternatywą dla Google Location Services w telefonach z Androidem.
Większość poniższych aplikacji została zaproponowana przez naszych patronów. zwykle aplikacje uruchamiają się, ale części z nich nie mieszczą się na ekranie telefona. Jednak wciąż posiadanie takich aplikacji ma sens, o ile chcielibyśmy wykorzystywać telefon jak komputer PC, do którego podłączamy zewnętrzne akcesoria i monitor.
Spot
Spot to znakomicie działająca aplikacja dla Spotify'a. Niestety z uwagi na politykę Spotify aby korzystać z nieoficjalnych aplikacji, potrzebne jest konto premium. Podziękowania dla patrona Grzegorza Cichockiego za udostępnienie mi danych do swojego konta w celu przetestowania aplikacji.
Telegram
Zdecydowanie w tym zestawieniu nie mogło zabraknąć komunikatora Telegram. Interfejs Telegrama dopasowuje się do ekranu telefona wyśmienicie, co ponownie pokazuje, iż na pmOS można tworzyć dobrze skalowalne interfejsy aplikacji.
Zapraszamy do naszego kanału oraz grupy dla patronów (dostępna także na Matrixie).
FluffyChat
Dla instancji Matrixa możemy zainstalować wiele klientów, jednym z nich jest FluffyChat, który ładnie radzi sobie z małym ekranem telefonu.
Zapraszamy do grupy na naszej instancji Matrixa, która jest spięta ze wspomnianą powyżej grupą na Telegramie.
FreeTube
Jeżeli potrzebujesz oddzielnej aplikacji do YouTube'a, to w pmOS jest kilka ciekawych propozycji. Jedną z nich jest FreeTube. Aplikacja ta pobiera filmy z YouTube'a dzięki Invidiousa o którym wspominaliśmy w odcinku o alternatywnych aplikacjach:
Gry i aplikacje PC-towe
Poniżej lista aplikacji, których nie spodziewałem się z sukcesem odpalić na telefonie (w szczególności na takim który ma już 8 lat na karku).
Hedgewars
Hedgewars to open-source'owy klon Wormsów w którym postaciami są jeże :) Niestety pomimo możliwości uruchomienia tej gry z odpowiednią konfiguracją (czytaj: obniżoną rozdzielczością) i dużym FPS-em, miejsca na ekranie wciąż trochę brakuje.
OpenTTD
OpenTTD jest otwartą wersją Transport Tycoon Deluxe, która na postmarketOS działa wyśmienicie - pięknie dostosowuje się do ekranu.
Qgis
QGIS umożliwia zarządzanie danymi geograficznymi, tworzenie własnych danych, w tym zastosowanie współrzędnych GPS, wykonywanie analiz przestrzennych oraz tworzenie map. Jak widać korzystanie z takiej aplikacji na ekranie może wydawać się karkołomne, ale w przypadku niektórych telefonów istnieje możliwość podłączenia zewnętrznych akcesoriów, w tym myszki, klawiatury oraz monitora, co pozwala na wygodną pracę. Poniższy zrzut ekranu pokazuje Qgis-a na ekranie telefona.
Inkscape
Do edycji plików wektorowych może posłużyć nam Inkscape. Aplikacja działa, jednak trudno o zmieszczenie wszystkich narzędzi na ekranie telefona. Dla porównania ten sam program uruchomiony na desktopie.
Gimp
Gimp jest wspaniałą alternatywą dla komercyjnego i zamkniętego Photoshopa. Uruchomienie tego drugiego na telefonie może być prawie niemożliwe, natomiast Gimp działa! Problemem ponownie jest rozmieszczenie okienek aplikacji.
Kdenlive
Kdenlive to aplikacja, w której montujemy nasze materiały wideo, jak wiecie pracujemy na systemach linuksowych, więc może kiedyś zmontujemy odcinek na telefonie. ?
Pozostałe aplikacje
Za namową naszych patronów, spróbowałem uruchomić też takie narzędzia, jak:
- Blender (program do tworzenia grafiki 3D);
- Krita (program do tworzenia grafiki rastrowej);
- RetroArch (kombajn do uruchamiania i emulowania gier).
Dwie pierwsze się nie uruchomiły z uwagi na błędy systemu lub brak wsparcia OpenGL (interfejsu do renderowania grafiki 2D i 3D). RetroArch uruchomił się, natomiast nie obsługiwał poprawnie klawiatury ekranowej.
Możliwość uruchamiania aplikacji z telefonu na innym komputerze
Dzięki Linuxowi i niezliczonej liczbie narzędzi, które możemy ze sobą połączyć, mamy możliwość uruchomienia aplikacji na telefonie i przesłania jej obrazu na nasz komputer.
Ponieważ z pmOS telefon staje się pełnoprawnym komputerem, możemy też wykonać kroki odwrotnie, tzn. wysłać obraz na telefon z aplikacji uruchomionej na komputerze. Nic nas tu sztucznie nie ogranicza.
Instalowanie aplikacji
Aplikacje w pmOS możemy pozyskiwać na kilka sposobów.
Aplikacja Software
Dzięki aplikacji Software możemy instalować nowe oprogramowanie, a także aktualizować nasz system. Podczas nagrywania materiału filmowego, działały mi tylko aktualizacje, a instalowanie i usuwanie aplikacji musiałem dokonywać w terminalu. W trakcie pisania tego artykułu okazało się, iż otrzymałem aktualizację, która poprawiła działanie aplikacji Software i w efekcie mogłem zarządzać aplikacjami również z poziomu apki.
Terminal
To drzwi do naszego systemu, w terminalu pmOS jesteśmy w stanie zrobić wszystko to, co w każdym systemie linuksowym.
Aplikacje pochodzące z repozytoriów Alpine Linux
Domyślnie instalujemy aplikacje z repozytoriów Alpine Linux dzięki komendy:
sudo apk add <nazwa_pakietu_aplikacji>Repozytoria dają nam dostęp do określonego oprogramowania, możesz myśleć o nich jak o magazynach z dostępnymi aplikacjami. Nic nie stoi na przeszkodzi aby dodać dodatkowe repozytoria, które dają nam dostęp do innego systemu — podobnie jak repozytoria w F-Droidzie.
Aplikacje pochodzące z repozytoriów Flatpak
Flatpak to inny sposób na instalację aplikacji z poziomu terminala. Jest narzędziem, które pobiera wybraną aplikację, a następnie instaluje ją w specjalnym środowisku nazywanym piaskownicą.
sudo flatpak install <nazwa_pakietu_aplikacji>Takie oprogramowanie działa w oderwaniu od reszty systemu.
Waydroid - aplikacje androidowe
Istnieje jeszcze jeden sposób instalowania aplikacji, a jest nim Waydroid. o ile potrzebujemy jakieś aplikacji, która jest dostępna tylko na Androida, to pmOS daje nam możliwość jej uruchomienia. Waydroid tworzy specjalne środowisko na podstawie obrazu systemu LineageOS, dzięki czemu możemy włączyć system Android w naszym pmOS.
Po zainstalowaniu Waydroid, aplikacje są dostępne w domyślnej szufladzie z aplikacjami pmOS. Możemy urchomić Aurora Store bądź F-Droida i zainstalować ulubione aplikacje, które są dostępne tylko dla Androida. Może jakąś aplikację banku? ?
Aktualizacje
Aktualizacje w postmarketOS
Społeczność postmarketOS działa prężnie - praktycznie codziennie są dostępne aktualizacje systemu. W przeciwieństwie do Androida, gdzie updejty dostarczane są w formie ogromnych aktualizacji, tutaj zmiany i poprawki działania zajmują po kilka megabajtów i instalują się w kilkanaście sekund. Podobnie jak w przypadku desktopowych Linuxów, po ich instalacji nie jesteśmy zmuszani do restartowania urządzenia (tak, patrzę tutaj na Ciebie, Microsoft).
Dygresja na temat okresu wsparcia
Producent telefona zarabia na sprzedaży nowych modeli telefonów, a nie aktualizowaniu systemu starych modeli. Dosadnym tego przykładem jest porzucenie wsparcia przez Google dla Pixela 3 po trzech latach:
Na dodatek, rzecznik Google'a, proszony o podsanie uzasadnienia takich działań Google, odpowiedział:
Stwierdziliśmy, iż trzy lata aktualizacji zabezpieczeń i systemu operacyjnego przez cały czas zapewniają użytkownikom doskonałe wrażenia z użytkowania ich urządzeń.~ rzecznik Google
Z pmOS mam urządzenie, które po 8 latach ma aktualizacje, to dopiero są doskonałe wrażenia z użytkowania. ?
Pojęcie jednej aplikacji dla desktop oraz mobile
Responsive Web Design
Dobre kilka lat temu odeszliśmy od tworzenia oddzielnych aplikacji/stron internetowych przeznaczonych na komputery oraz telefony. Wraz z erą responsive web designu powstało wiele witryn i aplikacji internetowych, które dostosowują się do ekranu naszego urządzenia.
Jedna aplikacja, convergence
Inaczej jest w przypadku aplikacji, które instalujemy na naszych urządzeniach. Aplikacja XYZ zainstalowana na komputerze nie jest co do zasady tą samą aplikacją, którą instalujemy na telefonie. Mobilne linuksowe systemy operacyjne mają siłę zmiany tego paradygmatu.
pmOS nie ogranicza nas w instalacji dowolnego systemu — dopóki architektura procesora jest zgodna. Tym samym nie ma żadnych przeszkód, aby uruchomić, np. pakiet biurowy LibreOffice, czy edytor wideo Kdenlive. Firefox, który przychodzi z pmOS to ta sama przeglądarka, którą możemy spotkać na desktopie. Z tym rodzą się też pewne problemy — część aplikacji nie będzie prawidłowo wyświetlać się na ekranie naszego urządzenia.
Natomiast taki stan rzeczy daje nam też ogromną korzyść — możliwość tworzenia jednej aplikacji, dostosowującej się do ekranu, niezależnie od wykorzystywanego urządzenia.
Takie podejście wyeliminuje konieczność pisania osobnych aplikacji na różne systemu. Takie aplikacje będą bardziej uniwersalne, niż ich androidowe odpowiedniki.
Interfejsy użytkownika
Oprócz środowiska graficznego Phosh, którego przedstawiłem w tym materiale, mamy również wiele innych interfejsów, np. Plasma Mobile, Sxmo, Xfce 4, Glacier, czy Weston. Ponadto nie musimy w ogóle instalować środowiska graficznego — możemy korzystać z samotnej konsoli. Pełna swoboda!
Nie chcę instalować pmOS, czy da się inaczej?
Prawdziwie linuksowe telefony
Na rynku w tej chwili możemy zakupić takie telefony, jak PinePhone oraz Librem 5, które domyślnie mają zainstalowanego Linuxa. Co więcej, możemy zainstalować dowolną wybraną przez nas dystrybucję systemu Linux. Proces instalacji systemu jest o wiele prostszy na urządzeniach tworzonych z myślą o otwartości, niż na typowym telefonie z Androidem. Ponadto te urządzenia posiadają fizycznie wyłączniki modułów takich jak kamera, moduł internetu czy mikrofon, a także mają wymienną baterię.
Live boot
Autorzy pmOS pracują nad specjalnym narzędziem Netboot, które umożliwi uruchomienie systemu postmarketOS bez usuwania Androida, jednak będzie do tego potrzebny odblokowany bootloader.
Maszyna wirtualna QEMU
Dzięki maszynie wirtualnej QEMU, możemy uruchomić pmOS w celach testowych w okienku aplikacji w naszym systemie operacyjnym.
Podsumowanie
Systemy operacyjne dostarczane przez producentów to w dużej mierze zamknięty kod, którego użytkownicy nie są w stanie zweryfikować w prosty sposób. Zaletą otwartych systemów operacyjnych jest to, iż utrzymuje je społeczność. Systemy te dają użytkownikom możliwe szybkie, bezpieczne i nastawione na prywatność środowisko niewykluczające osób posiadających „leciwy” sprzęt. ?
Dzięki otwartemu oprogramowaniu, takiemu jak LineageOS, mogłem korzystać z mojego telefona przez okrągłe 7 lat! Nie generując tym samym telefonowych-elektrośmieci co 2 lata...
Teraz dzięki postmarketOS mogę przedłużyć życie swojego telefona o tyle, na ile tylko pozwoli jego bateria.