20 godzin temu
Komputery to maszyny elektroniczne pozwalające na zapisywanie informacji w sposób cyfrowy. Pierwszy „komputer osobisty” wprowadził na rynek koncern IBM, dlatego dziś urządzenia tego rodzaju określane są mianem PC. Za pierwszy komputer zbudowany w Polsce uchodzi XYZ z początku lat 50. XX wieku, ale droga do komputera domowego była bardzo daleka. W latach 80. pojawiły się modele Atari, co zrewolucjonizowało prace w biurze i gry rozrywkowe. W następnej dekadzie komputer znalazł się na szczytach list prezentów pożądanych przez dzieci pierwszokomunijne.
Pierwszym komputerem cyfrowym była maszyna o nazwie ENIAC (ang. Electronic Numerical Integrator and Computer) zaprojektowana w USA w czasie II wojny światowej przez Johna Prespera Eckerta i Johna Mauchly’ego na zlecenie armii amerykańskiej. Po zakończeniu wojny pojawiło się kilka prototypów, które były wielkimi maszynami w ośrodkach badawczych. Zbudowano je do skomplikowanych obliczeń. Nośnikiem programów były dziurkowane taśmy.
Komputery domowe
Z czasem zaczęto zmniejszać rozmiary sprzętu aż wreszcie komputer można było postawić na biurku. Dzięki miniaturyzacji na rynek weszły różne rodzaje urządzeń przenośnych, co zaowocowało znacznym wzrostem ich popularności. W 1975 roku pierwszy komputer osobisty wprowadził do sprzedaży koncern IBM (5100), a dwa lata później pojawił się Apple II. Natomiast IBM PC z 1981 zapoczątkował standardy obowiązujące do dziś.
Polska historia komputerów domowych rozpoczęła się na początku lat 80. XX wieku, gdy pod strzechy trafiły urządzenia Atari. Amerykańska firma wyprodukowała serię komputerów Atari 400/800, które były najnowocześniejszymi komputerami dostępnymi na rynku. Wyposażono je w mikroprocesor oraz komplet układów towarzyszących, w tym CTIA i ANTIC, które były odpowiedzialne za przetwarzanie grafiki.
Atari
Model 400 był komputerem klasy podstawowej, przeznaczonym dla młodszych dzieci. Początkowo miał mieć tylko 4 KB pamięci, ale kiedy trafił do sprzedaży otrzymał 8 KB, a później 16 KB, co pozwalało na uruchamianie niemal wszystkich programów na dyskietkach i kasetach. Ze względu na niewielki zakres pamięci do komputera dodano urządzenie peryferyjne w postaci magnetofonu kasetowego. Atari 400 nie posiadało portu monitora kompozytowego i mogło być podłączone do standardowego telewizora dzięki przewodu modulatora.
Atari 400 posiadał jeden wbudowany program, a użycie innych wymagało pobrania z zewnętrznego źródła. Rozwinięciem tego modelu było Atari 800 z 8 KB lub 16 KB pamięci, którą można było rozszerzyć do 48 KB. Później standardowo komputer wyposażono w 48 KB. Atari 800 miał pełnowymiarową klawiaturę i dwa łatwo dostępne gniazda do podłączania dyskietek z oprogramowaniem.
ZX Spectrum
Na początku lat 80. na rynku pojawiły się brytyjskie komputery 8-bit ZX Spectrum, które na przestrzeni lat urosły do rangi kultowej. Kolorowe gry na komputerze ZX Spectrum pobierano dzięki odtwarzacza kaset i wyświetlano na ekranie telewizora. Urządzenie miało wejście dla zasilacza, wyjście antenowe, złącza dla magnetofonu i szynę systemową, do której podłączano joysticki, drukarki, a później stację dysków. Najtańsza wersja miała 16 KB, ale można było dokupić dodatkowe kości pamięci. ZX Spectrum+3 miał do 128 KB.
Spectrum był jednym z pierwszych komputerów domowych w Wielkiej Brytanii – podobnie jak Commodore 64 w USA czy MO5 we Francji – adresowanych do odbiorców z głównego nurtu. Komputery posiadały wbudowany głośnik oraz wejście i wyjście audio w postaci gniazd słuchawek i mikrofonu. Do załadowania większości systemu potrzebny był zewnętrzny magnetofon lub ZX Microdrive. Popularne komputery ośmiobitowe były obsługiwane przez różne dialekty języka systemu BASIC.
Amiga
Jednym z pierwszych komputerów, które oferowały zaawansowane możliwości graficzne i dźwiękowe była Amiga. Legendarna seria komputerów domowych produkowana była przez amerykańską firmę Commodore w latach 80. i 90. Modele 500 i 1200 mogły wyświetlać grafikę w wielu kolorach oraz odtwarzać wielokanałowy dźwięk stereo, przez co były idealnym narzędziem do gier i produkcji multimedialnych. System operacyjny pozwalał na uruchamianie kilku aplikacji jednocześnie.
Amiga odegrała istotną rolę w rozwoju tzw. demosceny, czyli społeczności programistów i artystów, którzy tworzyli krótkie wizualne i dźwiękowe pokazy mocy komputera. Urządzenie pozwalało na realizację bardzo złożonych efektów graficznych i dźwiękowych, przez co demoscena Amigi była wyjątkowa. Dzięki zaawansowanej grafice i dźwiękowi oferowała wiele gier, w tym Lemmings, The Secret of Monkey Island, Cannon Fodder czy Sensible Soccer.
Ale komputer Amiga był masowo stosowany nie tylko w rozrywce. Amiga służyła także do produkcji muzyki, grafiki komputerowej i wideo. Posiadała unikalną architekturę opartą na procesorze Motorola 68000, wspieranym przez trzy współpracujące z nim układy Agnus, Paula i Denise, które odpowiadały za grafikę, dźwięk i kontrolę pamięci.
Muzea komputerów
W naszym kraju istnieją muzea komputerów, których celem jest m.in. edukacja młodego pokolenia w zakresie rozwoju technologii cyfrowych począwszy od legendarnej maszyny ENIAC. W muzeum we Wrocławiu oglądać można m.in. pierwszy komputer PC koncernu IBM, pierwszą konsolę domową Magnavox Odyssey czy popularne i znane w Polsce urządzenia Commodore, Atari, Amiga i Pegasus.
Nostalgię za okresem pionierskim w branży komputerów domowych wykorzystują współcześni producenci, wprowadzając na rynek nowoczesne wcielenia kultowego ZX Spectrum czy Atari. Np. The Spectrum to nowoczesna wersja ZX Spectrum, która zachowuje oryginalny design, a jednocześnie oferuje 48 preinstalowanych gier.
