2 godzin temu
Nowe badania pokazują, iż starsze osoby potrafiące korzystać z Internetu i narzędzi cyfrowych wykazują lepsze funkcje poznawcze oraz mniej objawów depresyjnych niż ich rówieśnicy pozostający poza światem cyfrowym. Analiza obejmująca ponad dziewięć tysięcy uczestników w Chinach potwierdza, iż cyfrowe włączenie może stać się jednym z filarów zdrowego starzenia się.
Cyfrowe wykluczenie szkodzi nie tylko relacjom
Zespół naukowców pod kierunkiem Zi-Mu Chen z Uniwersytetu w Makau przeanalizował dane z szeroko zakrojonego China Health and Retirement Longitudinal Study (CHARLS) – badania prowadzonego od 2011 roku na grupie ponad 17 000 osób w wieku powyżej 45 lat. Analiza objęła dane z pięciu fal badania, do 2020 roku, a wzięto w niej pod uwagę 9 436 uczestników, dobranych tak, by obie grupy, cyfrowo włączonych i wyłączonych, były demograficznie porównywalne.
Naukowcy podzielili seniorów na dwie grupy. Do „cyfrowo wykluczonych” zaliczono osoby, które nie korzystały z żadnych form komunikacji internetowej ani z sieciowych narzędzi, takich jak czaty, wiadomości, serwisy informacyjne, wideo, gry czy aplikacje finansowe. Z kolei „cyfrowo włączeni” używali przynajmniej jednego z tych narzędzi.
Okazało się, iż osoby z tej drugiej grupy osiągały znacznie lepsze wyniki w testach funkcji poznawczych, obejmujących pamięć epizodyczną, uwagę i funkcje wykonawcze. Jednocześnie u cyfrowo wykluczonych częściej stwierdzano objawy depresji.
Internet jako narzędzie stymulacji i utrzymania więzi społecznych
Autorzy badania podkreślają, iż zdolność do korzystania z Internetu staje się dziś jednym z kluczowych czynników wpływających na dobrostan psychiczny i poznawczy seniorów. Współczesne życie społeczne, w tym utrzymywanie kontaktów z rodziną, coraz częściej przenosi się do przestrzeni cyfrowej. Osoby niepotrafiące korzystać z tych narzędzi są więc bardziej narażone na społeczną izolację, która jest znanym czynnikiem ryzyka demencji i depresji.
„Wykluczenie cyfrowe wiąże się z wyraźnie większym nasileniem objawów depresyjnych i pogorszeniem funkcji poznawczych u osób starszych. Te zależności powinny być priorytetem w opracowywaniu strategii profilaktyki i terapii zaburzeń nastroju i pamięci” – napisali autorzy w artykule opublikowanym w Journal of Psychiatric Research.
Choć badanie nie potwierdza bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego, bo równie dobrze to osoby z lepszym zdrowiem poznawczym częściej korzystają z Internetu, wyniki jednoznacznie pokazują, iż cyfrowe kompetencje są silnie skorelowane z dobrostanem psychicznym.
Nowy wymiar zdrowego starzenia się
Eksperci podkreślają, iż wraz ze starzeniem się społeczeństw znaczenie kompetencji cyfrowych seniorów będzie rosło. Według danych chińskiego Narodowego Biura Statystycznego, osoby powyżej 60. roku życia stanowią już ponad 20% populacji kraju, a podobne proporcje odnotowuje się także w krajach rozwiniętych, w tym w Polsce.
Dostęp do Internetu i umiejętność jego wykorzystania może więc stać się nie tylko narzędziem rozrywki, ale także profilaktyki zdrowotnej. Aktywność w sieci, poprzez kontakt z bliskimi, uczestnictwo w grupach tematycznych czy naukę nowych umiejętności, stymuluje pamięć, uwagę i zdolności językowe. W wielu krajach programy edukacji cyfrowej dla seniorów są już traktowane jako część polityki zdrowotnej.
Badacze sugerują, iż włączenie cyfrowe powinno być uznane za istotny element strategii promowania zdrowego starzenia się, obok aktywności fizycznej, diety i profilaktyki medycznej. Dalsze badania mają na celu ustalenie, czy regularne korzystanie z Internetu rzeczywiście może spowolnić biologiczne procesy starzenia mózgu.
Źródło:
Zi-Mu Chen, Meng-Yi Chen, Qinge Zhang, Sha Sha, Zhaohui Su, Teris Cheung, Gabor S. Ungvari, Robert D. Smith, Chee H. Ng, Yu-Tao Xiang. „Association between depressive symptoms and cognitive performance in middle-aged and older adults across digital divide”, Journal of Psychiatric Research, 2025.
