ABC programu Sibelius cz. 4 – 4.10 Symbole

Wszystkie standardowe symbole muzyczne programu Sibelius są dostępne w galerii Notations > Symbols > Symbol, która wyświetla do ośmiu często używanych symboli bezpośrednio na wstążce, w zależności od szerokości okna lub ekranu, i można klikać strzałki po prawej stronie galerii, aby przewijać listę w górę i w dół, lub kliknąć najniższą z trzech strzałek, aby otworzyć galerię i zobaczyć wszystkie symbole wymienione według kategorii:

Podobnie jak tekst i linie, symbole mogą być dołączane do pojedynczej pięciolinii lub do systemu. Różnica między symbolami a innymi obiektami polega na tym, iż symbole można umieszczać w dowolnym miejscu. Umożliwia to zastąpienie dowolnych reguł pozycjonowania Sibeliusa poprzez umieszczenie symbolu, takiego jak krzyżyk, dokładnie tam, gdzie chcesz, choćby w dziwnych miejscach, w których krzyżyki nie powinny się znajdować.
Wadą symboli jest to, iż ich IQ nie jest tak wysokie, jak w przypadku innych obiektów. Na przykład, jeżeli umieścisz symbol krzyżyka obok nuty, nie przesunie się on w pionie, jeżeli nuta zostanie przeciągnięta w górę lub w dół, ani nie zmieni odtwarzania nuty, ani nie zmieni się na kasownik (lub jakąkolwiek inny symbol), jeżeli nuty zostaną przetransponowane. Morał z tego jest taki: nie używaj symbolu tam, gdzie zwykły obiekt sprawdzi się równie dobrze.
Symbole są jednak sprytne na inne sposoby – dołączają do pięciolinii i pozycji rytmicznych, dzięki czemu pozostają we adekwatnym miejscu w partiach

Tworzenie symbolu

• Wybierz nutę, obok której chcesz dodać symbol, a następnie wybierz Notations > Symbols > Symbol (skrót Z).
• Otworzy się galeria, pokazująca najpierw kategorię Used (Używane) (jeśli partytura zawiera już jakieś symbole), zawierającą listę symboli już używanych w partyturze, następnie kategorię Common (Popularne), która zawiera wstępnie ustawioną listę niektórych z najczęściej używanych symboli, a następnie inne kategorie poniżej.
• Po wybraniu symbolu z galerii zostanie on utworzony w partyturze. Symbol zostanie automatycznie dołączony do pięciolinii lub systemu, odpowiednio do wybranego symbolu (można określić to domyślne zachowanie dzięki okna dialogowego Edit Symbols – 4.11 Edycja symboli (tylko Sibelius Ultimate)).
  
  Jeśli chcesz sprawować większą kontrolę nad tworzeniem symbolu, na przykład wybrać rozmiar, w jakim ma zostać utworzony, lub zastąpić jego domyślny załącznik, zamiast tego wybierz More Options (Więcej opcji) u dołu galerii, co otworzy osobne okno dialogowe, w którym możesz wybrać symbol, a następnie:
  
• W razie potrzeby dostosuj rozmiar symbolu, korzystając z czterech opcji rozmiaru. (Symbole automatycznie zmniejszają się, gdy są przypisywane do małej pięciolinii, więc zwykle należy pozostawić rozmiar Normal, gdy umieszczasz symbol na małej pięciolinii).
• Wybierz, czy chcesz dołączyć system do pięciolinii, czy do systemu. Symbol systemu należy utworzyć tylko wtedy, gdy ma on być wyświetlany na wszystkich częściach (np. fermata (pauza) nad kreskami taktowymi, symbol cody lub segno) lub gdy używane są symbole kontrolujące sposób odtwarzania. jeżeli zdecydujesz się dołączyć symbol do systemu, możesz ustawić go tak, aby pojawiał się na wszystkich pięcioliniach, wybierając opcję Draw on all staves (Rysuj na wszystkich pięcioliniach). Wszystkie instancje symbolu utworzonego z włączoną tą opcją będą poruszać się razem, gdy jeden z nich zostanie przesunięty.
• Kliknięcie przycisku OK spowoduje utworzenie symbolu w partyturze obok wybranej nuty. (Dwukrotne kliknięcie symbolu w oknie dialogowym powoduje to samo, co kliknięcie przycisku OK).

Alternatywnie można umieszczać symbole dzięki myszy. Aby to zrobić:

• Upewnij się, iż nic nie jest zaznaczone (naciśnij Esc), a następnie wybierz Notations > Symbols > Symbol lub wpisz Z.
• Wybierz symbol z galerii.
• Wskaźnik myszy zmieni kolor, teraz kliknij wybrane miejsce w utworze, aby ustawić symbol.
  Symbole można kopiować i usuwać podobnie jak inne obiekty.

Przenoszenie symboli

Często przydatne jest „przesuwanie” symboli w małych krokach dzięki klawiszy strzałek; przytrzymanie klawiszy Control lub Command powoduje przesuwanie w większych krokach, dokładnie o jedno pole Appearance > Design and Position > Reset Position (skrót Control+Shift+P lub Command+Shift+P) przywraca domyślne położenie symbolu.

Edytowanie symboli

Aby uzyskać szczegółowe informacje na temat edytowania istniejących i tworzenia nowych symboli, patrz 4.11 Edycja symboli (tylko Sibelius Ultimate).

Odtwarzanie symboli

Chociaż większość symboli nie jest odtwarzana, kilka z nich (np. scoops i falls) będzie odtwarzanych, jeżeli bieżące urządzenie odtwarzające je obsługuje. Odtwarzanie innych symboli można skonfigurować dzięki okna dialogowego Play > Interpretation > Dictionary – 6.8 Playback dictionary Słownik odtwarzania (tylko Sibelius Ultimate).

Ważne symbole

Galeria Notations > Symbols > Symbol jest pogrupowana według kategorii, a każdy symbol ma swoją nazwę. Niektóre z mniej oczywistych symboli są następujące:

• Repeats (repetycje) – Powtórzenie ostatnich grup ósemek, zwykle spotykane w nutach pisanych odręcznie; powtórzenie ostatniego taktu; powtórzenie ostatnich dwóch taktów. Zawiera również różne symbole kresek taktowych, przydatne w partyturach, w których niektóre pięciolinie mają niezależne kreski taktowe. Dostępne są dwa rodzaje symboli coda i segno, jedna para w układzie zwykle używanym w Japonii.
• General (Ogólne) Nawiasy (nawiasy okrągłe) do umieszczania wokół symboli (np. akcydencja, 8va, tryle); nawias klamrowy; nawias klamrowy/skrzydłowe zakończenia powtórzeń
• Ornaments (Ozdobniki)- Obejmuje tryle, mordenty, ozdobniki i tak dalej; aby utworzyć tryle, które są odtwarzane, Linie; aby odtworzyć mordenty i obiegniki, Playback dictionary (tylko Sibelius Ultimate). Inne symbole ozdobników można znaleźć w kategorii More ornaments w dalszej części galerii (patrz poniżej).
• Keyboard (klawiszowe) Symbole pedałów, których można użyć do zmiany wyglądu linii pedałów (Linie); symbole pięty i palców dla pedałów organowych (lewa i prawa stopa)
• Percussion (Perkusja)- Ta kategoria obejmuje większość symboli dostarczanych w dobrze znanej czcionce GhentTM.
• …beaters (pałki) Zawiera pałeczki do różnych instrumentów (na zdjęciu po lewej są miękkie, średnie i twarde pałki).
• Guitar (Gitara)Obejmuje ramki na różne liczby strun; vibrato bar scoop; vibrato bar dip
• Articulation (Artykulacja)
  • Artykulacje są uporządkowane według względnej odległości od główki nuty (np. kropka staccato znajduje się bliżej główki nuty niż symbol łuku w dół); symbole nazywane above (powyżej) znajdują się powyżej nuty, a te nazywane below (poniżej), poniżej nuty. Istnieją również inne artykulacje, niedostępne bezpośrednio z klawiatury:
  • wielokrotne staccato, do użycia na powtarzających się nutach zapisanych jako jednonutowe tremolo; snap pizzicato dla instrumentów smyczkowych, używane głównie przez Bartóka, a czasami rysowane w drugą stronę
  • Przecinek i haczyk, oznaczające oddech, zwykle w nutach chóralnych (przecinek oznacza również krótką ciszę na instrumentach takich jak fortepian, który nie może dosłownie oddychać); cezury w dwóch różnych grubościach
  • Znaki naprężenia i braku naprężenia (powyżej i poniżej), używane przez Schoenberga; „wcięcie” staccato, czasami używane w nutach dawnych
• Accidentals (Akcydencje)Pierwsze dziewięć symboli w tej kategorii (bez nawiasów i z nawiasami) jest uporządkowanych od bemoli do krzyżyków, w tym mikrotonalne oznaczenia; pamiętaj, iż są to symbole, nie są one automatycznie transponowane ani odtwarzane, więc jeżeli to możliwe, użyj normalnej akcydencji. Alternatywne symbole mikrotonalne są dostępne w kategorii More accidentals w dalszej części galerii.
• Notes (Nuty)Nuty te nie są używane przez program Sibelius do rysowania zwykłych nut; są one dostarczane wyłącznie na wypadek, gdyby użytkownik chciał pisać nuty w zupełnie dziwnych miejscach. Sibelius rysuje nuty przy użyciu główki nut (z kategorii Noteheads), z laskami (z kategorii Notes) dla krótkich nut.
  • Miłośnicy chorągiewek mogą dokładnie przyjrzeć się temu, w jaki sposób skonstruowaliśmy chorągiewki szesnastek krótszych, tak iż chorągiewka najbliższa do główki nuty ma nieco większą krzywiznę.
  • Ukośnik przednutki acciaccatura; symbol laissez vibrer (w niektórych okolicznościach lepszy niż użycie prawdziwej ligatury), który może być również używany do wiązań przechodzących w 2. voltę (2. takty) i cody; tremolo; kropkę rytmiczną
  • Symbol klastra; układając kilka z nich pionowo, można utworzyć akord klastrowy o dowolnym rozmiarze.
• Noteheads (główki nut) – Aby zmienić główki nut, nie używaj symboli – Noteheads (Główki nut). Zawiera również symbole „lasek” dla zmienionych unisonów – Akcydencje. Więcej nietypowych główek nut dla awangardy i nowoczesnej muzyki klasycznej można znaleźć w kategorii Round noteheads (Okrągłe główki nut) w dalszej części galerii.
• Rests (Pauzy) – Wszystkie standardowe pauzy, w tym pauzy wielotaktowe starego typu; obejmuje również części składowe pauz wielotaktowych H.
• Conductor (Dyrygent) Umieść je na prawym końcu pięciolinii (np. w nutach chóralnych), aby pokazać, iż dzieli się ona na następny system. Mogą one wystawać na prawy margines strony. Strzałek można również używać pojedynczo, wskazując w drugą stronę, aby pokazać, iż dwie pięciolinie ponownie się połączą.
  • Miara, miara lewej ręki lewy, miara prawej ręki, długa miara. Najbardziej wysunięty na lewo symbol jest jedynym standardowym; pozostałe są używane okazjonalnie (np. przez Lutosławskiego), ale ich znaczenie jest nieco inne. Znaki miar pojawiają się w pełnej partyturze, aby powiedzieć dyrygentowi, jak wyznaczyć rytm w trudnych okolicznościach; czasami pojawiają się również w częściach, aby wykonawcy wiedzieli, kiedy czekać na ruch dyrygenta.
  • Podwójne i potrójne miary (dla pojedynczego taktu należy użyć jednej z powyższych strzałek lub prostej pionowej linii). Pojawiają się nad sekwencjami nut, aby wskazać, w jaki sposób dyrygent je pogrupuje; są to schematyczne rysunki kształtu nakreślonego przez batutę dyrygenta. Używane np. w Le Mar- teau sans maître Bouleza. Dolny zestaw jest przeznaczony dla rytmów złożonych.
• Clefs (Klucze)- Zawiera wszystkie standardowe klucze – Clefs. 8 i 15 to oddzielne symbole, które można zmienić, aby zmienić wszystkie odpowiednie klucze jednocześnie. Więcej nietypowych kluczy (np. do góry nogami i od tyłu do przodu) można znaleźć w kategorii More clefs w dalszej części galerii.
• Octaves (Przenośniki oktawowe) – Używany w liniach 8va itp. – Linie
• Layout Marks (Oznaczenia układu) – Używany przez Sibelius do wyświetlania podziałów stron/systemu itp. – jest mało prawdopodobne, iż będziesz chciał z nich korzystać.
• Techniques (techniki) – Ta kategoria zawiera niezliczone ekscytujące i nietypowe symbole:
  • Podnoszenie (doit) i opadanie dla notacji jazzowej; wyciszenie, dla instrumentów smyczkowych
  • Palcowanie instrumentów dętych: otwarty otwór, półotwarty i zamknięty otwór
  • Dołączone do laski nuty lub akordu. Oznaczają: whispered lub sprechstimme; swished (lub podobne działanie na instrumentach perkusyjnych); sul ponticello (grane na mostku); harp „buzz” (gdy pedał jest zmieniany, gdy dana struna przez cały czas wibruje), używane również przez Pendereckiego do zapisu niezmierzonego tremolo struny granego tak szybko, jak to możliwe. Nieco inne oznaczenie Laski „z” dla buzz rolls jest dostępne w trzecim układzie Klawiatury.
  • „Wykładnicze” krzywe crescendo, które pasują do krótkich i długich oznaczeń graficznych < i > do crescendo.
• Accordion (akordeon) -zawiera symbole wykorzystywane przy zapisie akordeonu
• Handbells (dzwonki manualne)– Wszystkie symbole powszechnie używane w nutach dzwonków ręcznych można znaleźć tutaj
• More ornaments – W tej kategorii dostępnych jest ponad 50 dodatkowych symboli ozdobników, w tym pincé, shake, port de voix, cadence, cadence coupée itp.
• Clusters (Klastery) – Symbole klastrów białych i czarnych nut dla interwałów od sekundy do oktawy.
• Special stems (specjalne laski nut)- Różnorodność alternatywnych symboli lasek do użycia z nutami bez lasek, aby pokazać różne techniki gry.
• Prolations – Symbole tempus perfectus, tempus imperfectus, prolatio perfectus (prolacja durowa), prolatio imperfectus (prolacja mollowa) itp. do wykorzystania w wydaniach średniowiecznych nut.
• Miscellaneous – Dostępne są symbole linii dodanych o różnych szerokościach (normalna, cała nuta, cue note); wyrównaj je ze zwykłymi liniami pięciolinii, aby zapewnić ich jak najlepszy wygląd.
• Note names (nazwy nut) – Specjalne główki nut, które wyświetlają nazwy nut wewnątrz kształtu główki. Aby ich użyć, wybierz Plug-ins.

Chcesz wiedzieć więcej? zapraszamy do zakupu polskiego podręcznika dla programu Sibelius- kliknij tutaj.

Jeśli kupisz program Sibelius lub uaktualnienie dla programu Sibelius, to polski podręcznik dla programu Sibelius otrzymasz za darmo! Program Sibelius oraz polski podręcznik można kupić w naszym sklepie internetowym www.audiofactory.pl